به نام خدا
قدم اول برای یادگیری یک‌زبان خارجی مانند زبان عربی این نیست که قواعد آن‌ها را به‌طور دقیق در ابتدای مسیر بدانیم و تمام‌وقت خود را صرف یادگیری آن‌ها کنیم بلکه صحبت کردن یک امر کاملاً طبیعی است و می‌توان باکمی دقت و مطالعه کتاب‌های سخت و پیچیده آن را به دست آورد؛ ولی قواعد یکی از ملزمانی است که باید در مسیر آموزشی به آن توجه کرد تا گفتار و نوشتار ما اصلاح شود. قواعد زبان عربی بیشتر جنبه اصلاح گفتار و نوشتار ما رادارند تا اینکه ابزاری باشند تا بتوانیم صحبت کنیم، برای صحبت کردن نیاز به این قواعد نیست ولی برای صحیح صحبت کردن و نوشتن صحیح باید قواعد را اعمال کنیم تا گفتار و نوشتار ما صحیح، روان و قابل‌فهم برای همه‌ی مردم باشد.
قواعد ابزاری برای صحبت کردن و نوشتن نیست بلکه ابزاری برای اصلاح صحبت کردن و نوشتن است.
در زبان عربی علومی هستند که وظیفه‌ی اصلاح گفتار و نوشتار ما را بر عهده‌دارند به این علوم، علوم ادبی می‌گویند. علوم ادبی چهارده علم هستند که عبارت‌اند از:
صرف، نحو، لغت، اشتقاق، کتابت، قرائت، تجوید، معانی، بیان، بدیع، شعر، انشاء، اَمثال و تاریخ ادبیات
هرکدام از این موارد، وظیفه‌ای را بر عهده‌دارند و طبق وظایف برای کاربرد در جملات اولویت‌بندی شده‌اند.
زبان آموزان مبتدی برای گفتار و نوشتار صحیح نیازمند به علم صرف، نحو و بلاغت (معنای، بیان، بدیع) و تجوید هستند.
در ابتدا تعاریف و کاربرد این ابزارهای اصلاح گفتار و نوشتار را بیان می‌کنم و در فرصت‌های بعدی قدم‌به‌قدم تمام موارد و نکته‌ها را با تمرین خدمت شما ارائه خواهم داد.
صرف: دانشی است که درباره‌ی ساختمان ظاهری کلمه پیش از ورود به جمله ازنظر به دست آوردن معنای موردنظر یا تغییر دادن لفظ بحث می‌کند و با یادگیری آن باعث می‌شود زبان آموزان بتوانند کلمه را شناسایی کرده و معنای دقیق آن‌ها را بدانند و همچنین به کمک دانش صرف بتوانند کلمه‌ی جدیدی را بسازند تا در جملات مختلف از آن استفاده کنند.
فایده‌ی علم صرف این است که به‌وسیله‌ی آن می‌توان کلمات را شناخت و برای معانی مختلف، کلمات مناسب ساخت. درواقع شما با یادگیری این دانش هیچ‌وقت در صحبت کردن با کمبود کلمه مواجه نمی‌شوید. علم صرف کاری به جایگاه کلمه در جمله ندارد بلکه خود کلمه را ازنظرهای مختلف بررسی می‌کند و با این بررسی‌ها معنای دقیقی را ارائه می‌دهد.
نحو: دانشی است که درباره‌ی جایگاه کلمات در جمله بحث می‌کند. وقتی کلمات در کنار هم قرار می‌گیرند یک جمله را تشکیل می‌دهند برای اینکه معنای این جمله دقیق و صحیح باشد و همچنین ساختار جمله به‌طور صحیح بنا گردد به دانش نحو نیاز است تا بتوانیم با رعایت کردن قوانین آن جمله موردنظر را اصلاح‌کرده و جملات پرمعنا و دقیقی ارائه دهیم و درصد خطا را در گفتار و نوشتار کاهش دهیم.
یک کلمه در جمله ممکن است حالت‌های مختلفی داشته باشد که با تغییر جایگاه یک کلمه معنای جمله تغییر می‌کند و با این تغییرات احتمال بروز خطا و اشتباه خواهد بود بنابراین دانش نحو به زبان آموزان کمک می‌کند تا این احتمال خطا و اشتباه را تا حد ممکن کاهش دهد.
فصاحت و بلاغت: دانشی هستند که ما را برای به‌کارگیری الفاظ روشن و آشکار کمک می‌کنند تا بدین‌وسیله بتوانیم معنا و مقصود جمله را به‌طور دقیق و سریع به ذهن مخاطبمان برسانیم.
زمانی که کلمه به کمک علم صرف شناسایی و برای استعمال معنای موردنظر ساخته می‌شود و سپس وارد جمله می‌گردد و در کنار بقیه‌ی کلمات قرار می‌گیرد و علم نحو ترتیب آن‌ها را بررسی کرده و جایگاه آن‌ها را مشخص می‌کند این علم فصاحت و بلاغت است که زیبایی را به جمله می‌دهد تا قابل‌فهم برای همه‌ی اقشار جامعه باشد و معنای دقیق و آشکاری را ازجمله به مخاطب ارسال می‌کند؛ بنابراین علم فصاحت و بلاغت زیبایی کلام و جملات ما را بر عهده‌دارند تا بتوانیم از الفاظ درست و آشکار در جملات استفاده کرده و معنای دقیقی را ارائه دهیم. این نکته را به یاد داشته باشید که فصاحت استفاده از کلمات قلمبه و سلم به نیست بلکه استفاده از کلماتی آسان و آشکار است.
فصاحت سه بخش مهم و اساسی دارد که عبارت‌اند از:
§ فصاحت کلمه
§ فصاحت کلام
§ فصاحت متکلم
به این سه مورد در جلسات مختلف به‌صورت کاربردی می‌پردازیم.
و در آخر علم تجوید است که با به‌کارگیری این علم می‌توانید لحن زیبایی را به کلام خود بدهید تا به این وسیله شیرینی سخن خود را با لحن زیبا به مخاطب خود بیان کنید.
این مقاله جهت آشنایی شما عزیزان با ابزارهای مفید برای اصلاح گفتار و نوشتار است و در فرصت‌های بعدی از این ابزار به‌صورت کاربردی استفاده خواهیم نمود.
موفق و پاینده باشید.
عکس مطلب از دوست خوبم شاهین کلانتری نویسنده و استراتژیست محتوا
است. در آینده نزدیک در مورد ارتباط بنده با ایشان صحبت خواهم کرد که مطمئناً برای
شما عزیزان مایه رشد خواهد بود.
دانلود مقاله 
